Có thật Việt Nam không làm được cây kim đồng hồ?

Chủ đề Vietnam Made chưa phải là lầu đầu tiên mang ra bàn tán. Và vấn đề Việt Nam không làm được cây kim đồng hồ cũng chẳng mới mẻ gì. Nhưng liệu sự thật có đúng là những linh kiện đơn giản nhất như kim, người Việt cũng bó tay?

MỤC LỤC › Tìm hiểu về kim đồng hồ do Việt Nam sản xuất › Tại sao công nghiệp đồng hồ Việt Nam không phát triển? 1. Những lý do chính 2. Việt Nam làm được những linh kiện đồng hồ nào? 3. Tương lai cho ngành đồng hồ Việt Nam

Tìm hiểu về kim đồng hồ do Việt Nam sản xuất

Trước cái bóng quá lớn của đồng hồ nước ngoài đặc biệt là Thụy Sỹ, Nhật Bản, hai nước đi đầu về chất lượng cũng như đỉnh cao chế tác. Hay với “láng giềng” Trung Quốc giá rẻ như cho, dường như ngành công nghiệp đồng hồ Việt Nam chưa từng phát triển chứ đừng nói đến lụi tàn.

Đồng hồ trên thị trường phần lớn đều đến từ các thương hiệu của Thụy Sỹ, Nhật Bản, các nước châu Âu, Mỹ, Ấn, Trung Quốc, tuyệt không có bất cứ sản phẩm nào từ Việt Nam. Vì lý do đơn giản là nước ta không sản xuất đồng hồ, nếu có thì cũng chỉ là mua máy, mua vỏ, lắp ráp ở nước ngoài (Như một vài thương hiệu trẻ startup).

Một thương hiệu đồng hồ Việt Nam mới ra mắt gần đây

Nếu như đồng hồ có bị hư hỏng muốn tìm linh kiện phụ kiện thay thế, muốn tân trang biến tấu theo ý thích thì hẳn chỉ có thể tìm mua phụ tùng chính hãng giá cao do nhập về từ nước ngoài. Hoặc bạn sẽ có lựa chọn giá rẻ hơn là phụ kiện nhập từ Trung Quốc nhưng chất lượng sẽ không ổn định và độc hại. Hoặc một trường hợp khác là lục lọi gom góp từ các mẫu cũ chứ không có hàng trong nước.

Ở Thụy Sỹ, chỉ có vài ba công ty làm kim đồng hồ để cung cấp cho hàng ngàn thương hiệu từ sang xịn cho đến giá rẻ trên toàn thế giới.

Quá trình sản xuất các linh kiện đồng hồ

Việt Nam làm được kim đồng hồ hay không?

Việt Nam không có thị trường cho sản xuất các linh kiện đồng hồ

Cho đến hiện tại chiếc đồng hồ nói chung hay linh kiện đồng hồ nói riêng, nước ta đều không có doanh nghiệp nào làm nên vấn đề Việt Nam không làm được cây kim đồng hồ là đúng. Dĩ nhiên, sẽ không đúng hoàn toàn. Nguyên do không phải Việt Nam không có các máy cơ khí chính xác hoặc thợ thủ công mà là vì không có thị trường.

Ngành cơ khí chính xác của Việt Nam chưa thể tự sản xuất toàn bộ máy đồng hồ (Điều mà hầu hết hãng Thụy Sỹ cũng không làm được) nhưng các linh kiện phụ tùng đơn giản như kim đồng hồ, ốc vít, cái chốt, cái núm, mặt số, bộ vỏ… đều có thể làm được với chất lượng cao. Tuy nhiên, do không có đầu ra khi cạnh tranh về giá ở trong nước vì nguồn hàng nhập về từ Trung Quốc quá nhiều và rẻ dù chất lượng không bằng.

Tại sao công nghiệp đồng hồ Việt Nam không phát triển?

1. Những lý do chính

Nếu như ngày xưa do chiến tranh và đất nước còn nghèo chưa có đủ điều kiện sản xuất đồng hồ thì ngày nay là do tâm lý sính ngoại, gia nhập thị trường trễ khi các đối thủ mạnh và có kinh nghiệm. Vốn đầu tư từ con số 0 rất lớn và sản phẩm tạo ra “gần như không thể” tốt hơn Thụy Sỹ hay Nhật,… Đây là những nguyên nhân chủ yếu khiến cho các doanh nghiệp không tin tưởng vào việc đầu tư sản xuất chen chân cạnh tranh vì ở tất cả phân khúc đều phủ kín đối thủ:

• Cao cấp-sang trọng có Thụy Sỹ (Trên 5 triệu).
• Chất lượng-giá phải chăng có Nhật Bản (2-10 triệu).
• Thời trang-gây sốt có Mỹ, Âu, Ấn (3-10 triệu).
• Giá rẻ-giả nhái có Trung Quốc (50k-dưới 2 triệu).

Một chiếc đồng hồ (tin đồn) là đồng hồ Việt Nam làm những năm 1944 (nguồn handheld)

Nhưng đừng vội chê cười vì…

Mặc dù ngành công nghiệp đồng hồ Việt Nam không có gì vẻ vang vừa mới ra đời đã chớm tắt vì cạnh tranh không nổi. Nhưng hầu hết các hãng đồng hồ lớn từ các nước trên thế giới hiện nay cũng không tự mình làm ra linh kiện, dây mà chỉ đi mua từ bên thứ ba bởi việc sản xuất không hề đơn giản.

Ở bốn nơi có ngành công nghiệp đồng hồ phát triển nhất Thụy Sỹ, Nhật Bản, Đức, Trung Quốc đang đảm nhiệm việc sản xuất linh kiện phụ kiện cung cấp cho gần như tất cả thương hiệu khác (Kể cả các hãng hàng đầu Thụy Sỹ) đem về lắp ráp hoàn thiện.

Điều đó có nghĩa là có rất nhiều nước trên thế giới không làm ra được chiếc kim đồng hồ chứ không riêng gì Việt Nam. Sự cộng sinh giữa các đối thủ, giữa các nước là điều đã tồn tại lâu đời trong thế giới đồng hồ, không có gì lạ cũng không đáng chê trách.

Một dự án đồng hồ Việt Nam đến từ việc kêu gọi vốn cộng đồng

2. Việt Nam làm được những linh kiện đồng hồ nào?

Bởi vì các lý do trên mà chưa có doanh nghiệp Việt Nam đi tiên phong sản xuất linh kiện đồng hồ, lắp ráp sản xuất đồng hồ. Tuy nhiên, vẫn có nhiều thợ đồng hồ, doanh nghiệp thủ công mỹ nghệ nhận “độ”, gia công, hoàn thiện: Điêu khắc, khảm nạm, mạ vàng, khắc tên và sản xuất phụ kiện đơn giản như dây da.

Việt Nam là một trong những nguồn cung da cá sấu, đà điểu, rắn, bò sát lớn trên thế giới. Bởi thế ngành da của chúng ta vẫn có các sản phẩm dây dùng cho đồng hồ sản xuất hoàn toàn trong nước.

Một chiếc đồng hồ mặt khảm ốc xuất xứ Việt Nam

3. Tương lai cho ngành đồng hồ Việt Nam

Tất nhiên, thị trường không có nhu cầu, tâm lý sính ngoại,… đều không phải là cái cớ để ngành công nghiệp đồng hồ Việt Nam “yếu kém” như hiện tại. Cùng với Thái Lan, Việt Nam đang dần là nước gia công lắp ráp một phần đồng hồ, sản xuất linh kiện phụ cho Nhật Bản thay cho Trung Quốc bởi giá nhân công rẻ.

Đồng thời, đã có một số startup khởi nghiệp thương hiệu đồng hồ Việt, tuy rằng vẫn sử dụng máy Nhật, ráp tại Hong Kong… Nhưng mong rằng việc có nhiều nhà sản xuất lớn chọn Việt Nam làm nơi gia công và ngày càng có nhiều thương hiệu Việt sẽ giúp chúng ta sẽ học hỏi được nhiều kinh nghiệm để tự sản xuất được chiếc đồng hồ hay ít nhất là trở thành những nhà thầu đáng tin cậy cho các thương hiệu lớn.

Nguyệt Tú