Đồng hồ Hand winding là gì? Điểm khác biệt với Automatic

Hand Winding là một thuật ngữ thường thấy ở đồng hồ cơ, vốn dĩ chúng được đánh giá cao nhờ cách thức hoạt động nguyên bản của các bộ máy cơ đời đầu. Ngày nay, đồng hồ thường tích hợp cả 2 loại Automatic và cả Hand winding.

MỤC LỤC › Thuật ngữ Hand Winding là gì? Phân loại › Cách thức hoạt động của đồng hồ Hand Winding như thế nào? › Sự khác biệt giữa đồng hồ Hand Winding & Automatic › Những lưu ý sử dụng đồng hồ Hand Winding hiện nay 1. Cách tốt nhất để lên dây cót tay cho đồng hồ 2. Lý do đồng hồ lên cót tay không hoạt động?

Thuật ngữ Hand Winding là gì? Phân loại

Hand Winding là thuật ngữ chỉ hành động lên cót cho đồng hồ cơ bằng tay. Khác với đồng hồ thạch anh (sử dụng pin), đồng hồ có Hand Winding hoạt động nhờ vào việc người dùng xoay núm điều chỉnh, tạo tác động để hệ thống bánh răng chuyển động, truyền năng lượng đến lò xo. Khi núm chỉnh không còn vặn được nữa, lò xo đã lên dây cót hoàn toàn (thường sẽ từ 20 vòng) và có thể vận hành trơn tru.

Automatic và Hand Winding đều là đồng hồ cơ hoạt động bằng cơ chế lên dây cót. Điểm khác biệt nằm ở cách thức lên cót của 2 dòng sản phẩm này. Automatic sẽ hoạt động bằng cách trữ cót tự động trong khi Hand Winding sẽ vận hành nhờ vào cót tay.

Ngày nay, bộ máy hand winding ít được ứng dụng riêng lẻ trong một chiếc đồng hồ vì tốn nhiều thời gian để hoàn thiện (thường là chế tác thủ công). Thay vào đó, thương hiệu hướng tới dòng máy kết hợp cả lên cót tay và lên cót tự động để đa dạng nhu cầu người dùng.

Cách thức hoạt động của đồng hồ Hand Winding như thế nào?

Nguyên lý hoạt động của Hand Winding sẽ đi từ 4 giai đoạn. 

• Đầu tiên, dùng tay vặn núm theo chiều kim đồng hồ, số lượng vòng kim dao động từ 20 vòng. Lưu ý không cố vặn núm quá chặt vì dễ làm đứt lò xo bên trong. 
• Nhờ số lượng vòng xoay để tích cót vào bộ máy.
• Năng lượng từ cót sẽ được chuyển đi các bộ phận giúp cho bánh răng, bánh lắc,.. chuyển động. 
• Đồng hồ hoạt động bình thường.

Sự khác biệt giữa đồng hồ Hand Winding & Automatic

Cả Hand Winding và Automatic đều là bộ máy hoạt động bằng cách lên cót để lấy năng lượng. Tuy nhiên chúng sẽ có sự khác biệt trong thiết kế và cách vận hành. 

Nguyên lý hoạt động

Đồng hồ lên cót tự động (Automatic) được cung cấp năng lượng nhờ vào sự chuyển động tự nhiên của người dùng. Khi cánh tay di chuyển, ta sẽ làm quay một rotor nhỏ bên trong đồng hồ, truyền năng lượng lên dây cót chính. Dây cót chính là nơi lưu trữ năng lượng để cung cấp cho các bộ phận khác, giữ cho thiết bị luôn hoạt động.

Trong khi đó bộ máy Hand Winding sẽ không tồn tại rotor chuyển hóa hoạt động mà sẽ tiến hành lên dây cót tay hoàn toàn. Người dùng sẽ lên cót tay mỗi ngày (mỗi sáng hoặc mỗi tối) để tạo năng lượng cho bộ phận trong thiết bị vận hành ổn định.

Thiết kế sản phẩm

Ưu điểm của Hand Winding nằm ở thiết kế có phần mỏng, nhẹ, bề mặt phẳng hơn so với đồng hồ Automatic vì chúng không cần đến rotor (thường độ dày bằng ⅔ máy Automatic). Những sản phẩm này sẽ có thiết kế mặt sau trong suốt để lộ bánh đà (bộ phận chỉ có trong Hand Winding). Bên cạnh đó, việc có ít linh kiện máy hơn giúp bảo trì sửa chữa máy móc cũng nhanh và đơn giản hơn nhiều. 

Automatic là dòng máy phát triển từ đồng hồ lên cót tay với việc tạo dựng một dòng sản phẩm trữ cót tự động tích hợp nhiều công nghệ hơn. Những mẫu thiết kế đồng hồ Automatic có sự đa dạng và hiện đại, kích thước cũng tương đối lớn.

Bộ máy của Hand Winding

Giá trị sưu tầm

Với yếu tố sản xuất số lượng ít của Hand Winding khiến chúng trở thành hàng “hiếm” so với các dòng Automatic cải tiến bộ sưu tập liên tục. Mặt khác, sự tồn tại lâu dài qua trăm năm của máy lên dây cót bằng tay cũng là điều giúp chúng được nhiều người say mê. Giá cả của một số dòng sản phẩm khá cao, trong khoảng 2000 USD. Trong khi đó giá của các sản phẩm Automatic đa dạng từ vài triệu đến vài chục triệu.

Những lưu ý sử dụng đồng hồ Hand Winding hiện nay

Để đảm bảo khi lên dây cót bằng tay không làm hỏng cót, bạn nên lưu ý một số đặc điểm như sau: 

1. Cách tốt nhất để lên dây cót tay cho đồng hồ

Đối với đồng hồ cơ lên cót tay, núm điều chỉnh và đầu nối với lò xo là những bộ phận trọng yếu. Do đó, người dùng nên tháo đồng hồ ra khỏi tay trong lúc điều chỉnh để không vô tình đè vào núm, dễ khiến bộ máy bị cong, vênh. Việc vặn núm một cách cẩn thận và đều đặn mỗi ngày (nếu sử dụng thường xuyên) sẽ giúp gia tăng tuổi thọ của bộ máy. 

Để lên cót tay cho thiết bị, vặn núm điều chỉnh thuận chiều kim đồng hồ. Tùy vào kiểu máy cũng như tình trạng lên dây cót, đồng hồ lên dây cót tay cần vặn từ 20 – 40 vòng. Với những mẫu thiết kế lộ máy, người dùng sẽ dễ quan sát lò xo và có thể xác định vặn cót đủ chặt. 

Đồng hồ Doxa GrandeMetre D154RWH

2. Lý do đồng hồ lên cót tay không hoạt động?

Lý do phổ biến khiến đồng hồ Hand Winding không hoạt động đến từ các bộ phận ốc vít bị lỏng do những rung động mạnh (chơi thể thao, vận động). Để đảm bảo đồng hồ tiếp tục hoạt động bình thường, cần phải cẩn thận xem xét toàn bộ linh kiện và lắp ốc lại thật chặt vào vị trí cũ. 

Nguyên nhân phức tạp hơn đến từ bụi bẩn. Trong trường hợp này, đồng hồ phải được kiểm tra từ chuyên gia, tháo dỡ toàn bộ các bộ phận riêng lẻ để vệ sinh, bôi trơn cũng như lắp ráp lại. 

Một điều khác làm cản trở chuyển động của đồng hồ đến từ lò xo. Khi dùng quá nhiều lực để lên cót tay, lò xo dễ bị gãy dẫn đến ảnh hưởng lên những phần khác. Đặc biệt với những bộ máy cũ, tình trạng lò xo hay yếu kém. Do đó, người dùng phải luôn cẩn thận khi thực hành lên cót tay. 

Bên cạnh đó còn rất nhiều lý do tác động đến hoạt động thiết bị, cần duy trì tần suất bảo dưỡng đồng hồ 1 lần/ 2 – 3 năm.

Hand Winding là dòng máy cơ hoạt động bằng năng lượng cót tay. Ngày nay chúng đã được phát triển để kết hợp thêm với tính năng Automatic.

Tìm hiểu thêm thuật ngữ bộ máy

• Máy đồng hồ In-house là gì? Định nghĩa, phân loại máy In-house.
• Đồng hồ cơ là gì? Tất cả những điều cần biết trước khi mua đồng hồ cơ.
• Anti Magnetic & nhiệm vụ bảo vệ đồng hồ khỏi từ tính.

Thục Thanh