Anti Magnetic & nhiệm vụ bảo vệ đồng hồ khỏi từ tính

Bạn đã từng bắt gặp dòng chữ Anti magnetic trong các thông số đồng hồ, chúng thường đi kèm với mức Guass hoặc A/m? Bài viết sau đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về thuật ngữ này.

MỤC LỤC › Anti magnetic trên đồng hồ có nghĩa là gì? › Tại sao tính năng kháng từ lại quan trọng › Các phương pháp chống từ trường trên đồng hồ 1. Dùng tấm chắn từ trường 2. Sử dụng dây tóc chống từ trường 3. Sử dụng bánh xe thoát Silicon

Anti magnetic trên đồng hồ có nghĩa là gì?

Thuật ngữ “anti magnetic” có nghĩa là kháng từ, tương tự “anti magnetic watch” tức chỉ dòng đồng hồ có khả năng kháng từ tốt. Theo quy chuẩn hiện nay, đồng hồ nên đạt được mức chống từ tính tối thiểu ISO 764, tương đương có thể chống lại từ trường trong khoảng 4800A/m.

Thông tin thêm: Tiêu chuẩn ISO 764 hoặc tương đương là DIN 8309 (tiêu chuẩn của Đức) quy định một chiếc đồng hồ thông thường phải có khả năng chịu được từ trường tiếp xúc trực tiếp ít nhất là 4800 A/m ≈ 60 Gauss ≈ 6 mT. Độ chính xác của đồng hồ lúc này phải là ± 30 giây/ngày. Quy định này xuất bản vào năm 1984, sửa đổi về mặt kỹ thuật vào 2002. Thông số này được đút kết từ quá trình nghiên cứu mô phỏng đồng hồ trong môi trường từ trường một chiều có cường độ không vượt quá 4800A/m.

Hiện nay ISO 764 mới nhất phát hành giai đoạn 2020 bổ sung thêm đồng hồ chống từ tính nâng cao (chịu được lực và từ trường mạnh liên tục và đồng nhất có cường độ cao bằng hoặc hơn 16.000 A/m ở cự ly gần).

Tất cả đồng hồ có khả năng chống từ cao hơn 4800 A/m đều được gọi là đồng hồ chống từ nhưng tiêu chí để gọi là chuyên nghiệp phải hơn 80000 A/m tức 1000 Gauss (căn cứ theo Rolex Milgauss). Các hãng nổi tiếng chuyên về khả năng chống từ của đồng hồ: Rolex, IWC, Seiko, Omega.

Sự ảnh hưởng của từ tính lên đồng hồ

Câu chuyện về sản xuất đồng hồ công nghệ anti magnetic ra đời vào khoảng cuối thế kỷ 19. Theo các chuyên gia, từ trường ảnh hưởng rất xấu đến sự di chuyển các kim quay. Mục tiêu được đặt ra đó là phải tìm và sử dụng các vật liệu có khả năng bảo đảm chuyển động ổn định của đồng hồ. Nhiều phương pháp nghiên cứu đã ra đời, góp phần xây dựng nền công nghiệp đồng hồ ngày càng vững mạnh.

Bộ máy Omega Co-Axial 8508 chống từ tính trên 15.000 Gauss

Tại sao tính năng kháng từ lại quan trọng

Từ tính là gì? 

Từ tính là một hiện tượng tự nhiên thể hiện sức hút và đẩy giữa nam châm và các vật dẫn điện. Từ tính được đo bằng đơn vị Gauss hoặc Tesla. Sắt là một vật liệu điển hình của từ tính hóa, đặc biệt là các thiết bị công nghệ như thiết bị y tế, máy móc công trường,…

Vì sao từ trường ảnh hưởng đến độ chính xác của đồng hồ?

Nguyên nhân dẫn đến đồng hồ có thể bị nhiễm từ bắt nguồn bởi các nam châm điện từ xuất hiện phổ biến trong hầu hết thiết bị công nghệ như: tivi, tủ lạnh, máy lạnh, máy giặt, lò vi sóng, … Trong không gian có từ trường mạnh, đồng hồ sẽ bị chi phối tiêu cực, khiến cho các phần trong máy hoạt động không hợp lý. Lò xo cân bằng và các bánh răng là cốt lõi của việc đồng hồ hoạt động chính xác. Nếu quá trình chuyển động tiếp xúc với từ trường và lò xo làm bằng các vật liệu kim loại, bộ chuyển động sẽ bị hư hại. 

Khi nhiễm từ, lò xo cân bằng bị dính chặt lại, rút ngắn sự linh hoạt, gây ra hiện tượng kim chuyển động chậm hoặc nhanh một cách bất thường. Không chỉ vậy, việc nhiễm từ ảnh hưởng đến khả năng bù nhiệt độ của dây cân bằng, làm cho đồng hồ nhảy tốc độ khác nhau ở các nhiệt độ khác nhau.

Từ khi công nghệ đồng hồ anti magnetic ra đời, các bộ máy đồng hồ được bảo vệ chặt chẽ khỏi sự tác động của từ tính. Tuổi thọ của máy cũng tăng cao, hoạt động ổn định và còn hạn chế tác động nhiệt lên bộ chuyển động. 

Đồng hồ Grand Seiko có khả năng vượt trội trong chống từ tính

Các phương pháp chống từ trường trên đồng hồ

Nhận thấy từ tính ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình hoạt động của máy đồng hồ. Các nhà sản xuất đã không ngừng phân tích và đưa ra nhiều biện pháp, linh kiện hỗ trợ giải quyết thuật ngữ anti magnetic.

Nguyên lý chống từ là: không làm bộ máy bị nhiễm từ

Khả năng chống từ của đồng hồ thuở ban sơ của đồng hồ vẫn còn cho hiệu quả đáng kể đến ngày nay đó là dùng các vật liệu không nhạy cảm với từ trường (không nhiễm từ) để làm bộ máy hoặc các bộ phận quan trọng dễ bị nhiễm từ khi làm bằng hợp kim thường như dây tóc, dây cót, ngựa, bánh lắc,…

Các vật liệu nổi tiếng đó là: hợp kim Invar (sắt-niken-carbon-crom), Elinvar (tương tự Invar nhưng kém hơn một chút), Glucydur (beryllium-đồng), Nivarox (sắt-niken-crom-titan-berili), Parachrom (hợp kim niobium-zirconium với lớp phủ oxide làm dây tóc của Rolex) Spiromax (Silicon với lớp phủ Silicon Dioxide làm dây tóc+bánh xe thoát của Patek Philippe), Spron510 (hợp kim Co-Ni làm dây cót và dây tóc của Seiko), Silicon.

1. Dùng tấm chắn từ trường

Phương pháp dùng để chống từ tính đầu tiên được áp dụng đó là bảo vệ bộ chuyển động bằng một lớp chắn làm bằng vật liệu có khả năng thấm từ cao. Cách làm này có công dụng thu hút các đường sức từ tập trung vào tấm chắn, duy trì hoạt động ổn định của đồng hồ.

Tuy nhiên, phương pháp này cũng gặp khá nhiều hạn chế vì phải thường xuyên kiểm tra lá chắn. Ngày này, các nhà nghiên cứu đã tìm ra nhiều cách thay thế và bảo vệ linh kiện tốt hơn. 

2. Sử dụng dây tóc chống từ trường

Dây tóc hay lò xo cân bằng là phần quan trọng của bộ hoạt động. Ngày nay, các nhà máy bắt đầu thay thế dây tóc vật liệu kim loại bằng Nivarox (cải thiện nhưng vẫn có khả năng thấm từ tính). Gần đây nhất còn có các sản phẩm từ silicon, nivachron với đặc tính khử từ trường và chống biến động nhiệt độ ưu tú hơn. Điển hình như các sản phẩm đồng hồ đến từ Swatch Group như: Tissot, Omega, Rado, Carbon Composite…

Vận dụng dây tóc chống từ trường rất cần thiết vì sẽ giúp cho đồng hồ luôn hoạt động chính xác, bảo vệ động cơ và ngăn tác động của nhiệt độ đến bộ máy.

3. Sử dụng bánh xe thoát Silicon

Bánh xe thoát là một phần của bộ chuyển động cơ học, nó cung cấp năng lượng cho hệ thống dao động và hoạt động của bánh răng. Ảnh hưởng trực tiếp đến độ chuẩn xác của đồng hồ.

Khi sử dụng vật liệu phi từ tính như silicon làm linh kiện, độ sai số và tuổi thọ của đồng hồ được cải thiện đáng kể. Một phần do silicon sẽ không bị ảnh hưởng bởi từ trường bên ngoài. Khả năng chống ăn mòn cao, nhẹ và cũng ổn định hơn các loại vật tư khác. Nhờ lớp phủ bằng silicon mà sự ma sát giữa các bề mặt giảm thiểu, bảo vệ bộ máy khỏi tác động môi trường.

Một số thương hiệu đồng hồ nổi tiếng ứng dụng bánh xe silicon vào trong bộ máy vận hành như: Rolex, Patek Philippe, Hublot, IWC, Harry Winston.

Tìm hiểu thêm về: Thuật ngữ bộ máy

Có thể bạn quan tâm

• Tissot Autoquartz Movement – Bộ máy cơ lai pin huyền thoại
• ETA ra mắt HeavyDrive – Công nghệ độc quyền cho máy Quartz
• Tính năng EOL là gì? Cách EOL bảo vệ chiếc đồng hồ của bạn

Thục Thanh