Sai số đồng hồ cơ là gì? Nguyên nhân và cách khắc phục

Sai số đồng hồ cơ là yếu tố cực kỳ quan trọng, khi đồng hồ cơ bị sai lệch thời gian, bạn cần phải hiểu rõ nguyên nhân và cách khắc phục để có được hiệu suất sử dụng tốt nhất. Hôm nay, Đồng Hồ Hải Triều sẽ hướng dẫn anh em nhận biết và cách khắc phục khi đồng hồ cơ nam bị sai số.

MỤC LỤC › Độ sai số đồng hồ cơ là gì? › Sai số của đồng hồ cơ so với các bộ máy khác 1. So với máy Quartz 2. So với máy Solar › Thụy Sỹ dẫn đầu trong cuộc đua về độ chính xác › Cách điều chỉnh khi đồng hồ cơ gặp sai số 1. Đồng hồ cơ điều chỉnh bằng cần gạt 2. Đồng hồ cơ điều chỉnh bằng ốc vặn › Câu hỏi thường gặp về sai số đồng hồ cơ 1. Những yếu tố ảnh hưởng đến độ sai lệch 2. Hướng dẫn kiểm tra độ sai số 3. Mức độ sai số đồng hồ cơ an toàn là bao nhiêu? 4. Bao lâu thì nên mang đồng hồ đi bảo dưỡng

Độ sai số đồng hồ cơ là gì?

Trong suốt quá trình hoạt động, các chi tiết cơ khí vận hành trong bộ máy sẽ gây ra độ trễ nhất định so với thời gian thực tế. Độ trễ này chính là sai số của đồng hồ cơ, nói cách khác sai số đồng hồ cơ là độ sai lệch giữa thời gian hiển thị trên đồng hồ so với thời gian thực tế. Tất cả các mẫu đồng hồ cơ đều có sai số dù ít hay nhiều, không có thời gian chính xác tuyệt đối, do đó khi các anh em lựa chọn động hồ cần chú ý đến thông số này để tránh gây ra phiền toái, bất tiện trong suốt quá trình sử dụng.

Sỡ dĩ có sai số bởi vì các chi tiết cơ học khi chuyển động không thể duy trì sự ổn định trong thời gian dài, đồng thời bộ máy vận hành bằng cơ khí không thể chính xác tuyệt đối như đồng hồ điện tử hay đồng hồ thông minh được điều khiển bằng vi mạch điện tử.

Ngoài ra, đồng hồ cơ có cấu tạo hoàn toàn bằng kim loại nên sẽ dễ bị tác động bởi nhiều yếu tố bên ngoài, ảnh hưởng trực tiếp đến độ chính xác như: nhiệt độ, từ trường, rơi rớt hay va đập, bụi bẩn…rất nhiều yếu tố có thể tạo ra sai số.

Tùy thuộc vào công nghệ chế tác và độ phức tạp của các chi tiết sẽ có độ sai số khác nhau, đồng hồ Nhật bản sẽ có độ sai số trung bình từ 10 – 15 giây mỗi ngày, đồng hồ Thụy Sỹ có độ chính xác cao hơn dao động từ 5 – 15 giây mỗi ngày.

Sai số của đồng hồ cơ so với các bộ máy khác

1. So với máy Quartz

Khi so sánh độ chính xác của đồng hồ cơ với các bộ máy sử dụng năng lượng pin (Quartz) thì thật không công bằng, bởi cơ học chắc chắn không thể chính xác bằng điện tử. 

Trung bình bộ máy Quartz có độ sai số chỉ từ 0,1 – 0,5 giây mỗi ngày, một mức độ sai số gần như tuyệt đối, rất khó nhận ra mỗi ngày. Đối với các mẫu đồng hồ cơ cao cấp đến từ Thụy Sỹ, độ sai số tốt nhất cũng chỉ là 5 giây mỗi ngày, không thể so sánh với đồng hồ thạch anh (Quartz). 

Tuy nhiên, đó không phải yếu tố tạo nên sức hấp dẫn của đồng hồ cơ học, bộ máy chuyển động nhịp nhàng cùng với bề dày lịch sử 500 năm tồn tại, thể hiện khả năng sáng tạo và tay nghề chế tác đỉnh cao mới là thứ làm nên sự quyến rũ và thu hút của những mẫu đồng hồ cơ, khiến các quý ông mê mẫn không ngừng.

2. So với máy Solar

Bộ máy Solar hay năng lượng ánh sáng nổi tiếng với sự ổn định và bền bỉ, tận dụng năng lượng ánh sáng để tích trữ và vận hành bộ máy. Bộ máy Solar có độ sai số trung bình từ 0,1 – 0,2 giây mỗi ngày và ±15 giây mỗi tháng, chính xác hơn cả đồng hồ Quartz. Khi so với đồng hồ cơ thì thật sự quá chênh lệch.

Thụy Sỹ dẫn đầu trong cuộc đua về độ chính xác

Để cải thiện độ sai số trên đồng hồ cơ, gia công cơ khí chính xác là chưa đủ. Các thương hiệu đồng hồ cao cấp Thụy Sỹ còn cố gắng loại bộ sự ảnh hưởng của ngoại lực, tạo nên môi trường hoạt động hoàn hảo, duy trì sự chính xác cho bộ máy.

Nhận thấy hệ thống điều chỉnh thủ công trên đồng hồ cơ dễ bị ảnh hưởng khi va đập, gây ra những dịch chuyển nhỏ trong chi tiết bộ máy và tạo nên sai số, dẫn đến tác động xấu trong trải nghiệm và độ chính xác suốt quá trình sử dụng.

Nhà sản xuất bộ máy đồng hồ ETA đã quyết định loại bỏ hệ thông điều chỉnh thủ công này trên những bộ máy cơ cao cấp như ETA Calibers C07.XXX và Calibers A31.XXX, thay vào đó là công nghệ điều chỉnh bằng Laser ngay tại nhà máy. Công nghệ laser là độc quyền của ETA và Swatch Group, cho phép nhà sản xuất Thụy Sỹ có thể điều chỉnh sai số đồng hồ cơ hoàn hảo trước khi xuất xưởng.

Các chi tiết bộ máy trên đồng hồ Thụy Sỹ cũng được chế tác và hoàn thiện bằng công nghệ cắt laser chính xác đến từng micron, do đó độ sai số luôn được kiểm soát ở mức cao nhất.

Thêm vào đó, dây tóc sử dụng trên những mẫu đồng hồ cơ Thụy Sỹ được làm bằng chất liệu Nivachron, có độ bền và chống lại ảnh hưởng của từ trường. Không hề bị ảnh hưởng và sai số khi để gần các thiết bị điện tử. Chất liệu này cũng có khả năng đàn hồi cực tốt, lỡ tay làm rơi rớt hay va chạm đồng hồ cũng không hề hấn gì, vẫn hoạt động ổn định và chính xác. Duy trì độ sai lệch ổn đỉnh chỉ -5/+15 giây mỗi ngày.

Cách điều chỉnh khi đồng hồ cơ gặp sai số

Nếu đồng hồ cơ của bạn đang hoạt động bất thường và sai lệch lớn (so với thông số nhà sản xuất cung cấp), hãy áp dụng các cách sau đây để điều chỉnh lại thời gian nhé. Đầu tiên hãy xác định đồng hồ cơ của bạn đang sử dụng hệ thống điều chỉnh bằng cần gạt hay ốc vặn, nếu là các mẫu đồng hồ cơ Thụy Sỹ thì có thể đã bị loại bỏ đi hệ thống điều chỉnh thủ công này và bạn không thể tự điều chỉnh.

Lưu ý cách điều chỉnh này chỉ áp dụng cho chuyên gia hoặc những anh em đã có nhiều kinh nghiệm, người mới không nên tự thực hiện.

1. Đồng hồ cơ điều chỉnh bằng cần gạt

Hãy mở nắp lưng của đồng hồ cơ ra và quan sát vị trí của bánh xe cân bằng (thường là màu vàng và kích thước nổi bật), tại đây sẽ có 2 thanh điều chỉnh lớn và nhỏ. Gạt thật nhẹ và từ từ thanh nhỏ theo chiều kim nếu đồng hồ chạy nhanh. Gạt thật nhẹ thanh nhỏ ngược chiều kim nếu đồng hồ đang chạy chậm.

Hãy thực hiện thật chậm rãi, chỉ một sai lệch cũng sẽ khiến đồng hồ cơ của bạn sai số đến vài trăm giây đấy.

2. Đồng hồ cơ điều chỉnh bằng ốc vặn

Nếu mở nắp ra và không nhìn thấy thanh gạt điều chỉnh, hãy chú ý vị trí vành kim loại phía trên bánh lắc sẽ có 1 con ốc vặn điều chỉnh. Vị trí này sẽ dễ chỉnh hơn, nếu đồng hồ cơ đang chạy chậm hãy xoay ốc ngược chiều kim, nếu đồng hồ cơ đang chạy nhanh hãy xoay ốc theo chiều kim.

Tuy nhiên, điều chỉnh thủ công sẽ rất dễ gây ra sai số hoặc hư hỏng cho các chi tiết, chưa kể đến mở đồng hồ cơ trong môi trường không được vệ sinh sẽ gây bám bụi bẩn vào các chi tiết bộ máy, gây hao mòn nhanh chóng. Tốt nhất hãy mang đồng hồ ra trung tâm bảo hành Đồng Hồ Hải Triều để được bảo dưỡng và kiểm tra, được các chuyên gia chăm sóc sẽ khiến bạn yên tâm hơn.

Câu hỏi thường gặp về sai số đồng hồ cơ

1. Những yếu tố ảnh hưởng đến độ sai lệch

Như đã đề cập, đồng hồ cơ rất dễ bị ảnh hưởng và tác động bởi các yếu tố bên ngoài. Do đó khi sử dụng đồng hồ cơ bạn cần chú ý để chúng hoạt động chính xác, tuổi thọ lâu dài.

Nhiệt độ

Đồng hồ cơ hoạt động ổn định và chính xác nhất trong điều kiện nhiệt độ từ 5 đến 35 độ C. Nếu quá lạnh hoạt quá nóng, các chi tiết kim loại bên trong bộ máy đặc biệt là dây tóc sẽ xảy ra hiện tượng co giãn, mất đi độ nhịp nhàng khi hoạt động.

Chưa kể đến, bộ máy đồng hồ cơ được chứa dầu bôi trơn, nhiệt độ quá lạnh sẽ khiến dầu đông đặc lại, khiến bộ máy chậm đi hoặc dừng hẳn.

Khi không đeo và bảo quản đồng hồ cơ, bạn cũng nên đảm bảo nhiệt độ trong mức này, không để đồng hồ tiếp xúc trực tiếp với ánh nắng.

Từ trường

Từ trường cũng là kẻ thù của đồng hồ cơ mà ít người biết, các thiết bị điện tử như loa, tủ lạnh, máy tính, nam châm… phát ra tín hiệu từ tính mạnh mẽ, đồng hồ cơ lại nhạy cảm với tín hiệu từ tính đặc biệt là dây tóc, tiếp xúc với từ tính trong một khoảng thời gian sẽ khiến dây tóc bị kéo lại gần nhau, khiến dao động của bánh xe cân bằng và bộ máy bị sai lệch.

Hiện tượng này được gọi là nhiễm từ, một khi đồng hồ cơ bị nhiễm từ sẽ mất rất lâu để phục hồi như cũ, bạn cần mang đi bảo dưỡng và kiểm tra. Để các người thợ chuyên nghiệp sẽ khử đi từ tính trong các chi tiết, giúp chúng ổn định trở lại.

Va đập, rơi rớt

Chấn động mạnh cũng khiến đồng hồ cơ bị ảnh hưởng nghiêm trọng, thậm chí là hư hỏng và dừng hoạt động. Mặc dù hiện tại đồng hồ cơ đều được trang bị bộ chống sốc cho bộ máy (Shock-resistance), nhưng đừng chủ quan bởi một chút sơ xuất cũng khiến đồng hồ cơ sai số và hư hỏng.

Một chút chấn động cũng sẽ khiến hệ thống điều chỉnh bị dịch chuyển, dẫn đến suy giảm chức năng căn chỉnh thời gian. Chưa kể, các chi tiết va đập vào nhau làm sai lệch vị trí cũng là lý do lớn gây ra sai số đồng hồ cơ.

Nên hạn chế đeo động hồ cơ khi chơi các môn thể thao vận động mạnh như bóng đá, bóng chuyền, chạy bộ, bơi lội…

Bụi bẩn, hao mòn

Không sử dụng đồng hồ cơ trong thời gian dài, bụi bẩn bám nhiều cũng khiến đồng hồ hoạt động chậm đi. Các hạt bụi li ti khi lọt vào trong bộ máy sẽ làm giảm khả năng bôi trơn, đồng thời làm chệch nhịp của các bánh răng chuyển động. Từ đó, khiến đồng hồ cơ chạy nhanh hoặc chậm.

2. Hướng dẫn kiểm tra độ sai số

Mỗi chiếc đồng hồ cơ đều được nhà sản xuất kiểm tra kỹ lưỡng và công bố thời gian sai số tiêu chuẩn, mức độ sai lệch này được xem là tiêu chuẩn tốt nhất của mẫu đồng hồ đó. Nếu đồng nghi ngờ đồng hồ cơ của bạn đang hoạt động nhanh hoặc chậm hơn chỉ số này, hãy tiến hành kiểm tra theo 2 cách sau đây nhé. 

Kiểm tra thủ công

Cách kiểm tra này rất đơn giản và hiệu quả, đâu tiên hãy đặt ra một điểm thời gian cố định trong ngày làm cột mốc theo dõi. Chuẩn bị thêm chiếc động hồ điện tử có chức năng theo dõi phần trăm giây theo định dạng 00:00:00. 

Sau đó, cùng bắt đồng đo thời gian của đồng hồ cơ và đồng hồ bấm giờ cùng lúc trong 24 tiếng. Khi động hồ cơ vừa điểm 24 tiếng thì dừng đồng hồ bấm giờ lại, lúc này bạn sẽ biết chính xác động hồ bị sai số bao nhiêu so với thông số nhà sản xuất. Bạn nên sử dụng cách đo này trong 2 hoặc 3 ngày liên tiếp để có thông số chuẩn.

Kiểm tra bằng máy Timegrapoher

Sử dụng máy đó chuyên dụng Timegrapoher sẽ cho kết quả chính xác nhất, đây là loại máy chuyên dụng của những người thợ đồng hồ chuyên nghiệp. Bạn chỉ cần đặt đồng hồ cơ lên giá đỡ, máy sẽ tự động tính toán và hiển thị các thông số quan trọng như dao động, biên độ chuyển động của bánh xe cân bằng, sai số chính xác…

Đặc biệt, độ sai số trên máy Timegrapoher là hoàn toàn chính xác và sẽ được báo cáo ngay lập tức. Đây là máy chuyên dụng nên chỉ có tại các trung tâm bảo hành uy tín như Đồng Hồ Hải Triều mà thôi.

3. Mức độ sai số đồng hồ cơ an toàn là bao nhiêu?

Thông thường trên những mẫu đồng hồ Nhật Bản, sai số an toàn cho phép sẽ dao động dưới 30 giây mỗi ngày, phổ biến nhất là ±20 giây/ngày. Các thương hiệu đồng hồ Nhật Bản như Seiko, Citizen, Orient đều chủ động sản xuất và phát triển bộ máy của riêng mình, do đó đồng hồ Nhật Bản có độ chính xác cùng với chất lượng sử dụng vô cùng tốt.

Còn trên đồng hồ cơ Thụy Sỹ có mức độ sai số ít hơn, chỉ dao động từ ±10 giây/ngày, đặc biệt những chiếc có chứng nhận COSC có thể đạt đến độ chính xác chỉ ±5 giây/ngày, mức độ sai số đồng hồ cơ tốt nhất hiện nay.

4. Bao lâu thì nên mang đồng hồ đi bảo dưỡng

Sau một thời gian dài sử dụng, thiết kế của hầu hết đồng hồ cơ hiện nay đều không đảm bảo sai số sẽ luôn ổn định như lúc mới mua hoặc mới vừa bảo trì độ chính xác xong do nhiều yếu tố phát sinh như khô dầu, ron cao su lão hóa làm bám bụi vào nước, sai lệch linh kiện tích tụ sau các chấn động trong quá trình sử dụng,…

Bạn cũng nên chú ý là những chiếc đồng hồ cơ đã trải qua tinh chỉnh máy kỹ lưỡng để có độ chính xác cao của Thụy Sĩ cũng không tránh khỏi điều này. Thường thì cứ mỗi 3-4 năm (tùy theo yêu cầu của từng hãng), bạn hãy đem nó ra các trung tâm dịch vụ uy tín để kiểm tra bảo trì bảo dưỡng lại một lần.

Nhớ là đừng lạm dụng các chuyện bảo dưỡng sửa chữa, nắp đồng hồ, máy đồng hồ càng ít được mở ra càng tốt. Nếu đồng hồ vẫn chạy tốt, không sử dụng sai quy định về chịu nước, va đập… mà chưa tới thời gian bảo dưỡng định kỳ được nhà sản xuất khuyên thì bạn đừng nên tháo mở nó ra.

Cẩm nang sử dụng đồng hồ chi tiết, hướng dẫn từ A-Z.

• Cách phân biệt đồng hồ cơ và pin đơn giản, loại nào tốt hơn?
• Đồng hồ cơ để lâu không chạy có sao không? Bảo quản thế nào?
• Đồng hồ cơ automatic có cần lên dây cót không? Chạy bao lâu?

Trọng Hiếu